Wiele substancji, które mają zostać wprowadzonych na rynek europejski wymaga zastosowania odpowiednich badań. Oczywiście nie można zapominać, że kluczowe znaczenia ma zapewnienie przede wszystkim bezpieczeństwa użytkowania, ale duże znaczenia ma reagowanie w sytuacjach potencjalnego niebezpieczeństwa. W tym przypadku bardzo dużą rolę odgrywają ośrodki zatruć PCN. Taki ośrodek zbiera odpowiednie informacje o niebezpiecznych mieszaninach. Ma to na celu wprowadzenie porad medycznych na wypadek zatruć. Oznacza to, że w nagłych i niespodziewanych przypadkach medycznych, a więc zatruciach będą znane rekomendacje dotyczące postępowania, a procedury będą łatwo dostępne. Jednocześnie chyba was nie zaskoczy fakt, że przepisy w wielu krajach były nader różne stąd też samo wprowadzenie do obrotu, import czy też użytkowanie niebezpiecznych mieszanin nie było jednolite. Przekładało się to na problemy, a więc dochodziło do niespójności w systemach powiadamiania. Jednocześnie dany Państwo ponownie musiało wykonywać badania, co wiązało się z kolejnymi kosztami. Dlatego też w krajach należących do Unii Europejskiej wdrożona została właściwa procedura, a dokładnie załącznik VIII do rozporządzenia CLP.
W ten sposób ujednolicono sam format, ale też informacje dotyczące zagrożeń są od razu znane, stąd też mogą zostać od razu przedłożone wyznaczonym organom, a dzięki temu reagowanie kryzysowe w centrum zatruć jest nie tylko szybkie, ale i znacznie usprawnione. Tak wygląda ogólny zarys wprowadzenia na rynek substancji niebezpiecznych uznawanych za toksyczne. Ale zaraz przedstawimy wam jak rozporządzenie wpływa na działanie struktur poszczególnych organów i jak ośrodki zatruć PCN działają by jeszcze szybciej wdrażać rozwiązania mające na celu zapewnienie możliwej ochrony przy potencjalnym zatruciu.
Odpowiedni system i ujednolicenie przepisów znacząco zmniejsza i koszty i zwiększa bezpieczeństwo ten fakt wydaje się czymś oczywistym. Jednocześnie wdrożenie działań ustawodawczych wpływa też na jasność przepisów i możliwość i szybkiego egzekwowania. Ale zacznijmy od początku. Tutaj trzeba wiedzieć, że owe przepisy uwzględniają traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, a także uwzględniają rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1272/2008 z dnia 16 grudnia 2008 roku w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin, zmieniające i uchylające dyrektywy 67/548/EWG i 1999/45/WE oraz zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006 (1), w szczególności jego art. 45, ust. 4 i art. 53 ust. 1. Zastosowanie przepisów niewątpliwie niesie za sobą wiele zysków. Zatem czas poznać co zmieniło ( a zmieniło sporo) i to na lepsze. Rozporządzenie Komisji Unii Europejskiej 2017/542 z dnia 22 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji, oznakowania i pakowania substancji i mieszanin poprzez dodanie załącznika w sprawie zharmonizowanych informacji związanych z pomocą w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia. Chyba każdy wie, że użytkowanie niektórych substancji jest niebezpieczne i niesie za sobą duże ryzyko. Tak ważne jest szybkie reagowanie, dzięki któremu można wdrożyć odpowiednie działanie, co przełoży się rzecz jasna na ochronę zdrowia.
Przede wszystkim najważniejszą zmianą jest to iż wszystkie potrzebne informacje na temat mieszanin wprowadzanych, które zostały wprowadzone do obrotu i uznane za niebezpieczne muszą być od razu przekazywane odpowiednim organom jednostkom na szczeblu krajowym przez importerów i dalszych użytkowników. Informacje muszą obejmować czym jest dany produkt, jakie zagrożenia może wywoływać, ale i jaki jest jego skład. Właśnie na takich informacjach opierają się ośrodki toksykologiczne. Komisja Europejska dokonała przeglądu dotyczącego metod pozyskiwania informacji na temat toksyczności danych substancji i co ciekawe wyniki jasno pokazały, że system niezbyt dobrze działa, ale można to zmienić właśnie dzięki wdrożeniu jednolitych przepisów na terenie całej Unii Europejskiej. A więc importerzy nie muszą już przekazywać tych samych informacji w różnych formatach, co prowadziło często do niespójności i błędów, ale wiązało się też z wyższymi kosztami. Poza faktem, że informacje są jednolite nacisk kładziony jest też na ich zakres i w każdym kraju zakres musi być ten sam. Wiadomo, że poszczególne mieszaniny mogą zawierać niesklasyfikowane składniki, dlatego tak wszystkie jednostki muszą dysponować informacjami na temat działań leczniczych, które muszą być wprowadzone, ale i zastosowania samej profilaktyki. Sam format informacji musi być jednolity. Zawsze powinien odbywać się drogą elektroniczną w zharmonizowanym formacie XML utrzymywanym przez Europejską Agencję Chemikaliów i rzecz jasna udostępnionym nieodpłatnie. Europejska Agencja Chemikaliów musi opracować system klasyfikacji produktów, który będzie wykorzystany w trakcie przekazywania informacji. Komisja dokonała też analizy kosztów, ale i korzyści jakie związane były z identyfikacji substancji. Aż 40% zgłoszeń dotyczyło problemów z prawidłową identyfikacją danej mieszaniny co mogło prowadzić do nieodpowiedniego leczenia. Aby temu zapobiec podobnie jak zbędnemu leczeniu trzeba wprowadzić wymóg identyfikacji mieszaniny przy pomocy kodu alfanumerycznego, który jest niepowtarzalny. Musi zostać umieszczony na etykiecie.
Wspominaliśmy już, że system wprowadzenie informacji musi być jednolity. Trzeba zauważyć, że rzeczywiście aktualnie przepisy są bardzo proste do zastosowania. Zatem już przed samym wprowadzeniem do obrotu mieszanin musi odbywać się w sposób taki sam na terenie całej UE. Informacje muszą być przekazywane właściwym jednostkom. Ale ważny jest sam zakres informacji. Muszą one dotyczyć występujących zagrożeń na zdrowie fizyczne. Oczywiście jednostka, która otrzymała owe informacje ma jeszcze prawo wystąpić o doprecyzowanie ich, ale może zażądać wyjaśnień dotyczących działania danej mieszanki. I takie informacje muszą być przekazane od razu i bez zbędnej zwłoki. Tutaj duże znaczenie ma język. Także przepisy precyzują ten aspekt i tak informacje przekazuje się w „języku urzędowym państwa członkowskiego, w którym mieszanina wprowadzana jest do obrotu, chyba że dane państwo członkowskie postanowi inaczej”. Trzeba pamiętać o zastosowaniu systemu kategoryzacji produktów dostarczonym przez Agencję. Dzięki temu ośrodki zatruć mają niezbędne informacje i mogą podejmować właściwe działania, co przekłada się na bezpieczeństwo wszystkich konsumentów.
System jest tak ujednolicony, że informacje mogą być przekazywane łącznie co nazywa się grupowym przekazaniem informacji. Dotyczy to wszystkich mieszanin należących do grupy sklasyfikowanej tak samo pod względem zagrożeń dla zdrowia i zagrożeń fizycznych oraz należących do tej samej kategorii produktów . Przepis może wydawać się średnio zrozumiały, ale w rzeczywistości jest bardzo łatwy do zrozumienia. A więc grupowe przekazanie informacji może się odbywać wtedy, gdy wszystkie mieszaniny w grupie zawierają te same składniki, a przy tym dla każdego ze składników zgłoszony zakres stężeń jest taki sam w 100%. Ale musicie też wiedzieć, że są pewne odstępstwa od owej normy. A mianowicie przekazanie informacji jest również dozwolone, gdy są różnice w składzie różnych mieszanin w danej grupie, jednak dotyczą tylko i wyłącznie substancji zapachowych lub aromatów, ale pod warunkiem, że stężenie substancji zapachowych lub aromatów zawartych w każdej mieszaninie nie przekracza 5 %. A więc nie może ono wpływać na działanie danej substancji.
Zastosowanie ma unikalny identyfikator postaci czynnej (Unique Formula Identifier – UFI). Tutaj musicie też wiedzieć, że to podmiot przekazujący owe dane tworzy niepowtarzalny identyfikator postaci czynnej wykorzystując do tego środki elektroniczne udostępnione przez agencje. Niepowtarzalny identyfikator postaci czynnej jest niczym innym jak niepowtarzalnym kodem alfanumerycznym, który łączy przekazane informacje dotyczące składu mieszaniny lub grupy mieszanin z konkretną mieszaniną lub grupą mieszanin. Przypisanie UFI jest bezpłatne. Nowy UFI tworzy się zawsze wtedy, gdy dochodzi do zmiany składu mieszaniny lub grupy mieszanin. Podmiot przekazujący dane drukuje lub umieszcza UFI na etykiecie niebezpiecznej mieszaniny. UFI zawsze musi być poprzedzony skrótem UFI napisanym drukowanymi literami , ale musi być też wyraźnie widoczny, czytelny i naniesiony w sposób trwały. UFI może być również umieszczony w karcie charakterystyki.
Zawsze należy przekazać pełną nazwę handlową lub nazwy handlowe mieszaniny, podobnie jak znak towarowy, nazwę produktu i warianty nazwy zamieszczone na etykiecie, bez skrótów i umożliwiające szybką, ale też jednoznaczną identyfikację mieszaniny. Zawsze też trzeba pamiętać, że w przekazywanych informacjach podaje się UFI. Duże znaczenie mają też dane przekazującego, czyli podmiotu i zawsze podaje się pełne nazwę czy imię oraz nazwisko, ale również pełny adres, numer telefonu i adres e-mail podmiotu przekazującego dane. Rzecz jasna wszystkie informacje muszą być zgodne z danymi podanymi na etykiecie. Tutaj ma zastosowanie art. 17 ust. 1 lit. a). Numer telefonu i adres e-mail mają pomóc w szybkim kontakcie i dostępnie do potrzebnych i ważnych informacji o danym produkcie. Numer telefonu musi być jednocześnie dostępny 24 godziny na dobę 7 dni w tygodniu.
Zagrożenia muszą być w jasny i czytelny sposób przekazane. Należy bezwzględnie określić klasę, ale i samą kategorię zagrożeń. UE ustaliła także same elementy etykiety i zastosowanie ma art. 17. W tym przypadku kody piktogramów mają wskazywać cały rodzaj zagrożenia. Na etykiecie musi znaleźć się hasło ostrzegawcze, kody zwrotów, które wskazują rodzaj zagrożenia, ale też kody zwrotów wskazujących środki profilaktyczne, które należy zastosować. Kolejnym ważnym elementem są informacje toksykologiczne. Muszą one obejmować wszystkie skutki toksykologiczne całej mieszaniny lub jej składników. Ważna jest także sekcja dodatkowych informacji . W tym przypadku posłużymy się cytatem. Owe informacje mają zawierać: „rodzaj i wielkość opakowania wykorzystywanego do wprowadzania mieszaniny do obrotu do stosowania przez konsumentów lub do zastosowania profesjonalnego, kolor i stan fizyczny mieszaniny w formie, w jakiej jest dostarczana, pH, w stosownych przypadkach, kategoryzację produktu, zastosowanie (przez konsumentów, zawodowe, przemysłowe lub połączenie dowolnych spośród tych trzech).” Zatem cały opis musi być bardzo dokładny, tylko dzięki temu możliwe będzie wprowadzenie odpowiednich działań. Ale UE w przepisach określa jeszcze wymogi ogólne. Dotyczą one tożsamości chemicznej i stężenia składników, które są zawarte w mieszaninie. Oznacza to, że składniki, które nie występują nie mogą być zgłoszone. Ale pamiętajcie jeszcze, że w przypadku grupowego przekazywania informacji należy bezwzględnie sporządzić cały wykaz mieszanin oraz substancji zapachowych lub aromatów, które zawierają, wraz z ich klasyfikacją. Dochodzimy więc do tego, aby poznać…
Obowiązek przekazywania informacji dotyczy wszystkich mieszanin które zostały nie tylko uznane, ale i zaklasyfikowane jako niebezpieczne dla zdrowia ludzkiego bądź też zaklasyfikowane ze względu na występujące zagrożenie fizyczne. Ten obowiązek dotyczy produktów biobójczych oraz środków ochrony roślin. Tutaj pamiętajcie jeszcze, że te wymagania są niezbędne do stosowania, nawet w sytuacji, gdy obowiązują jeszcze inne przepisy zawarte w rozporządzeniu w sprawie produktów biobójczych. Ale są też wyłączenia. Wyłączenia sprawiają, że nie trzeba przekazywać informacji do ośrodków PCN. Tutaj możemy wymienić: mieszaniny radioaktywne, ale też mieszaniny podlegające dozorowi celnemu czy mieszaniny wykorzystywane w badaniach naukowych i rozwojowych. Przepis ma zastosowanie również w przypadku produktów leczniczych czy weterynaryjnych, produktów kosmetycznych, wyrobów medyczne, ale też wszystkich produktów spożywczych czy pasz. Co ciekawe dotyczy to też mieszanin zaklasyfikowanych wyłącznie jako gazy pod ciśnieniem bądź też materiały wybuchowe. Wymagane informacje należy przekazać do ośrodków zatruć PCN zawsze przed wprowadzeniem produktu do obrotu w UE. Firmy powinny być świadome zbliżających się terminów zgłaszania swoich produktów. Do pierwszego stycznia 2021 trzeba zgłosić mieszanki do użytku profesjonalnego i konsumenckiego, do pierwszego stycznia 2024 trzeba zgłosić mieszanki do użytku przemysłowego, natomiast do pierwszego stycznia 2025 wszystkie pozostałe produkty, które zawarte są w rozporządzeniu. Niedostarczenie wymaganych informacji w określonych terminach będzie skutkować karami bądź potencjalnym wykluczeniem z rynku.
Aby ośrodki zatruć PCN mogły wprowadzić określoną profilaktykę trzeba wiedzieć, że podmioty przekazujące dane muszą też przekazać informacje określone w sekcjach 3.4.1 i 3.4.2 co dotyczy stężeń składników mieszanin (substancje i MwM) zidentyfikowanych zgodnie z sekcją 3.3. Zatem dotyczy to wszystkich niebezpiecznych składników, które budzą duże obawy związane z pomocą w nagłych przypadkach zagrożenia zdrowia, ale i zastosowania środków profilaktycznych. Trzeba określić wartości procentowe co dotyczy masy lub objętości. A więc ostra toksyczność to kategoria 1, 2 lub 3, z kolei działanie toksyczne na narządy docelowe w tym narażenie jednorazowe, to kategoria 1 lub 2, działanie toksyczne na narządy docelowe , gdzie występuje powtarzane narażenie dot. kategorii 1 lub 2. Może być też działanie żrące na skórę, kategoria 1, 1 A, 1B lub 1C czy też poważne uszkodzenie oczu, kategoria 1. Co należy więc określić? Musi być podana klasa oraz kategoria zagrożenia, a także kody piktogramów, które wskazują rodzaj zagrożenia. Do tego też hasło ostrzegawcze, kody zwrotów, które wskazują rodzaj zagrożenia, w tym także kody dotyczące zagrożenia. Kolejnym ważnym elementem są także info. dotyczące toksyczności w tym opis toksyczności czy to mieszaniny bądź jej składników. Należy opisać kolor, ph, stan fizyczny, opakowanie w tym rodzaj oraz wielkość, kod kategorii produktu, czyli zastosowanie, ale też zastosowania. Może być ono konsumenckie, profesjonalne bądź też przemysłowe.
Zatem rola ośrodków zatruć PCN jest bardzo duża. Rzecz jasna tylko i wyłącznie na podstawie ściśle określonych info można przygotować działania prewencyjne. Jednocześnie przepisy wprowadzone przez UE znacząco ułatwiają przekaz informacji, ale też obniżają same koszty, a także wpływają w duży sposób na bezpieczeństwo.
